نزها به دو نوع نرم و سخت تقسیم میشود، به طور کلی لنز چشم شامل؛ لنزهای طبی، لنزهای رنگی، لنزهای طبی رنگی و لنز پانسمانی است که توضیحات آن در ذیل ارایه میشود تا خریداران لنز هنگام خرید لنز طبی سر در گم نشوند.
لنز طبی: برای افرادی که دچار دوربینی، پیر چشمی و یا آستیگماتیسم هستند کاربرد دارد.
لنز رنگی: لنزهای که به منظور زیبایی چشمان استفاده میشوند و دارای رنگهای متنوعی مثل طوسی، سبز، آبی، قهوهای و … هستند و باید توجه داشت که هر کدام از اینها در شرکت و کمپانیهای متفاوت مقداری ته رنگشان با دیگری متفاوت است و در بسیاری از مواقع همین رنگهای ثابت با رنگهای دیگری همانند عسلی ترکیب میشوند و تبدیل به یک لنز 2 رنگ میشوند و در موارد دیگر هم 3 رنگ.
لنز طبی رنگی:برای زیبایی در افرادی که دچار ضعف بینایی هستند و میخواهند علاوه بر جبران ضعیفی چشم؛ رنگ چشم خود را عوض کنند.
لنز پانسمانی: بر روی قرنیه قرار میگیرند و به عنوان محافظ قرنیه است. برای افرادی که دچار زخم قرنیه و یا بیماریهای دیگر قرنیه هستند، استفاده میشود و مانع از سایش پلک روی قرنیه شده و امکان ترمیم ضایعات اپی تلیال قرنیه را فراهم میکند.
لنز سخت: کاربرد این نوع لنزها برای افرادی است که دچار آستیگماتیسم بالا و یا قوز قرنیه هستند بسیاری از افراد که از عینکهای طبی استفاده میکنند به مرور زمان احساس میکنند که نیاز به لنز دارند با داشتن لنز دیگر لازم نیست نگران کثیف شدن و بخار گرفتن و گم شدن عینک خود باشند و به لحاظ زیبایی نیز به علت نامرئی بودن ترجیح داده میشود.
خصوصیات لنز نرم چشم
لنزهای نرم یا هیدروفیلیک، 2 تا 3 میلیمتر دورتر از قرنیه را میپوشانند. تحمل آنها راحتتر است نمیتوان آستیگماتیسم قرنیه را اصلاح کرد، چون شکل قرنیه را به خود میگیرند و بنابراین در آستیگماتیسمهای بالاتر از 1.50 دیوپتر تجویز نمیشوند گذاشتن و برداشتن لنزهای نرم، مشکلتر از لنزهای سخت است. لنز را در آب یا شامپو نباید نگهداری کرد، بلکه در محلول مخصوص خود نگه داشت.
خصوصیات لنز خشک چشم
لنزهای سخت، به دلیل توانایی اصلاح آستیگماتیسم تا 4 دیوپتر و کیفیت برتر بینایی، انتخاب ارجح برای اغلب افرادی است که نمیتوان از لنزهای نرم استفاده کرد.
قطر این لنزها، کوچکتر از قطر قرنیه بوده و همیشه 10 تا 15 درصد از قرنیه بدون پوشش باقی میماند که امکان دسترسی قرنیه به اکسیژن هوا را فراهم میکند. امکانی که در لنزهای نرم وجود ندارد و قرنیه را در معرض آدم یا خیز قرار میدهد.
لنزهای سخت بر خلاف لنزهای نرم که ازهمان اول فرد با آن راحت است، نیاز به یک دوره زمانی (7 روز) برای انطباق دارند.
گذاشتن و برداشتن و نگهداری از لنزهای سخت، راحتتر است. اما استفاده از لنز جنبههای منفی هم دارد. لنز مقدار اکسیژنی را که به قرنیه چشم میرسد، کاهش میدهد و میتواند منجر به عفونت شود. علاوه بر آن استفاده از لنز خطر ابتلا را به زخمهای قرنیهای افزایش میدهد.
این عوارض میتواند به سرعت پیشرفت کند و هم چنین خیلی جدی باشد و در موارد نادری نیز میتواند منجر به کوری شود.
خطرات دیگر استفاده از لنز عبارتند از:
- خشکی چشم تورم و یا مشکلات قرنیه مانند تاری دید، خراشیدگی و یا تغییر در شکل قرنیه است
- ایجاد حساسیت به مواد شوینده لنز
- تجمع رسوب در لنز که باعث ناراحتی مصرف کننده و افزایش خطر عفونت میشود
- تورم چشم و پلک
- گذاشتن و برداشتن لنزها و قرار دادن آنها در مایعات مخصوص و ضد عفونی کردن آنها ممکن است در برخی مواقع ایجاد مزاحمت کند
- گذاشتن و برداشتن لنز به چشم صدمه میزند
- امکان عفونت در لنزهای طولانی مدت وجود دارد
- گم کردن لنز نسبت به عینک سادهتر است
- گذاشتن و برداشتن لنز نسبت به عینک، مشکلتر است
- هنگام استفاده از لنز تماسی سخت، گرد و خاک ممکن است به زیر لنز رفته و باعث خراش قرنیه شود
مهمترین موضوع روش نگهداری لنز است. برای پرهیز از مشکلات احتمالی بهتر است به این نکات توجه شود.
مدت استفاده از لنز
در واقع علت مخالفت بسیاری از چشمپزشکان با لنزها همین است که استفادهکنندهها گاهی فراموش میکنند آنها را از چشم خود خارج کنند. اما باید به خاطر داشت لنزها مانع رسیدن اکسیژن به چشمها میشود. اگر لنزها شب از چشم خارج نشود خطر ایجاد زخم در قرنیه به شدت افزایش مییابد این زخمها گاه میتواند منجر به کوری شود. شرکت بینااپتیک برای استفاده طولانی مدت و خواب کوتاه فقط لنز پیورویژن 2 بوش اند لومب را پیشنهاد میدهد.
در زمان مصرف داروهای چشمی
زمانی که دارو مصرف میشودد قطعا اگر قطرهای در چشم ریخته میشود باید لنزها را خارج کرد اما مصرف برخی از داروهای خاص ممکن است با وضعیت لنز ربط پیدا کند؟ مثلا اگر قرصهای پیشگیری از بارداری مصرف شود چشمها به دلیل استروژن موجود در این قرصها به لنزها حساستر خواهد شد همینطور این قرصها میزان اشک ریزش را کاهش میدهند و اینگونه چشمها خشکتر و امکان آسیب آنها با لنز بیشتر میشود. قرصهای ضدحساسیت و آنتیهیستامینها هم چشم را خشک میکنند و برخی داروهای ضدآکنه میتوانند باعث ایجاد احساس خارش در چشم دارای لنز شوند.
اول لنز بزاریم یا آرایش کنیم
زمانی که شخص آرایش میکند محتویات کیف شخص، پر از وسایلی است که میتوانند باعث حساسیت و تحریک چشم شوند. باید به خاطر داشت که هرگز وسایل آرایشی را به کسی امانت ندهید و از لوازم آرایشی فرد دیگری هم استفاده نشود. در صورت استفاده از لنز از ریمل واترپروف باید استفاده شود. اگر هم از محصولات دور چشم استفاده میشود حتما از مرطوبکنندههای با پایه آب که از نوع «کم حساسیت» هستند باید استفاده کرد. باید به خاطر داشت که مرطوبکنندهها، کرمها و فونداسیونها با پایه روغنی و کرمی میتواند حسابی چشم دارای لنز را تحریک کند و موجب آزار شود. نکته مهم اینکه اگر از لنزهای نرم (soft) استفاده میشود قبل از آرایش چشمها لنز را در چشم باید گذاشت اما اگر از لنزهای منعطف با قابلیت عبور گازها استفاده میشود، اول چشمها را باید آرایش کرد و بعد لنز گذاشت. اما در مورد هر دو نوع لنز، اول آنها را خارج کرده و بعد اقدام به پاک کردن آرایش از چشم و دور چشم خود کرد.
نکات مربوط به لنز چشم
- قبل از زدن و برداشتن لنز چشم، باید دست را شست.
- از قرار دادن دو عدد لنز در یک جا لنزی، باید خودداری شود، زیرا باعث چسبندگی میشود.
- موقع زدن لنز، نباید بر روی قرنیه فشار اضافی وارد کرد تا باعث آسیب قرنیه نشود.
- موقع برداشتن لنز، باید مراقب بود ناخنها به قرنیه صدمه نزند.
- هنگام خواب، لنز را در آورد حتی اگر لنزهای دائمی است.
- علاوه بر تمیز کردن لنز، آنها را هر چند وقت یک بار باید با محلولهایی مثل پروکسیدهیدروژن ضدعفونی کرد.
در حالی که لنز بر روی چشمها قرار دارد، نباید از اسپریهای معطر کننده، قطره یا پماد چشمی استفاده کرد کسانی که در محیطهای آغشته به مواد شیمیایی کار میکنند، اگر مجبور به استفاده از لنز باشند، باید هنگام کار از عینکهای محافظ استفاده کنند. چشمها را نباید ماساژ داد، زیرا ممکن است لنز به بیرون بیافتد.
اگر بعد از زدن لنز احساس جسم خارجی ایجاد شود، لنز را باید با سرم فیزیولوژی شسته و مجدداً بر روی چشم قرار داد. حداکثر مدت زمان استفاده از لنز در طول روز، 6 ساعت است به طور مرتب، برای کنترل چشم و لنزها، باید به چشم پزشک مراجعه شود.
ظرف نگهداری لنز چشم
هنگام بستن سرپوش ظرف نگهداری لنز، باید مواظب بودلنز پاره نشود. لنز را در آب یا شامپو نباید نگهداری کرد، بلکه در محلول مخصوص خود نگه داشت. هرگز از بزاق دهان، برای مرطوب کردن لنزها نباید استفاده شود. محلولهای نگهداری لنز نرم با محلولهای نگهداری لنز سخت متفاوت هستند، آنها را به جای یکدیگر نباید استفاده کرد. نوع محلول نگهداری لنز را بدون مشورت با پزشک متخصص نباید عوض کرد. بعد از این ریختن محلول نگهداری داخل جا لنزی، فوراً باید درب محلول را بست، زیرا محلول به وسیله میکروارگانیسمهای موجود در فضای آزاد آلوده خواهد شد. باید همیشه به تاریخ انقضا محلولهای نگهداریکننده و سرم فیزیولوژی توجه کرد اگر به طور اتفاقی لنز نرم را داخل جا لنزی، به صورت خشک نگهداری شود ،قبل از برداشتن آن، ابتدا سرم فیزیولوژی را بر روی آن ریخت و بعد از 2 تا 4 ساعت لنز را برداشت. دست زدن به لنز نرمی که به صورت خشک نگهداری شده، باعث پودر شدن آن میشود. فرد مصرف کننده در مورد نحوه استفاده صحیح از لنزها نیز باید توسط پزشک خود آموزش ببیند و از لنز مناسب چشم خود بهره بر