پوست انسان در خارجیترین سطح خود بهدلیل داشتن کراتین مدام در حال بازسازی سلولی است و این بدین معنی است که در تماس مداوم با فضای اطراف کرار پوست خارجی (اپیدرم) در لایه بیرونی از بین میروند و نیاز به جایگزینی دارند. این بازسازی در تمام سطح بدن وجود دارد ولی هنگامیکه در اسکالپ سر بهدلیلی این روند مرگ سلولی افزایش پیدا کند به شکل ذرات قابل دیدن یا به اصطلاح شوره سر پدید میآید.
علت ایجاد شوره سر چیست؟
قبل از اینکه به سراغ درمان شوره سر برویم، بهتر است دلایل ایجاد آن را بشناسیم.
۱-کم شستن موها
اگر موهایتان را به طور مرتب نشویید، چربی و سلولهای پوست سر تجمع پیدا میکنند و پوست سر شوره میزند.
۲- مخمرهایی شبیه قارچ (مالاسه زیا)
“ماساله زیا” روی کف سر بسیاری از افراد بزرگسال زندگی میکند؛ اما در برخی افراد موجب سوزش و خارش پوست سر می شود. همچنین رشد سلولهای پوست را بیشتر می کند.
در نتیجه، سلولهای اضافی پوست میمیرند، میریزند و به صورت پوسته های سفید روی مو یا لباس دیده می شوند. هنوز مشخص نشده است که چرا مالاسه زیا موجب تحریک پوست کف سر در بعضی افراد می شود.
۳- پوست خشک
بیشترِ پوسته پوستههای ناشی از پوست خشک، نسبت به علل دیگر بروز شوره، کوچکترند و چربی کمتری دارند. همچنین، قرمزی و التهاب پوست در این مورد کمتر است. اگر شوره سر شما ناشی از خشکی پوستتان باشد، احتمالاً پوست قسمت های دیگری از بدنتان، مانند پاها و دستهایتان نیز خشک است.
۴- حساسیت به محصولات مراقبت از مو (درماتیت تماسی)
گاهی، حساسیت به مواد مشخصی در محصولات مراقبت از مو یا رنگ مو میتواند موجب قرمزی، پوسته پوسته شدن و خارش پوست سر شود.
۵- پوست چرب و حساس (درماتیت سبورهای)
این اختلال، یکی از رایجترین علل بروز شوره سر بوده و نشانهی آن، پوستی قرمز و چرب است که با پوستههای سفید یا زرد پوشیده شده است. درماتیت سبورهای ممکن است بر پوست سر و نواحی که در آنها غدد چربی فراوان هستند، اثر بگذارد؛ مانند ابروها، اطراف بینی، پشت گوشها، استخوان جناغ سینه، کشالهی ران و گاهی زیر بغل.
انواع شوره سر
شوره سر به دو شکل خشک یا چرب بروز میکند.
شورهٔ خشک
این دست از شورهها قابل دیدن و به شکل لایههایی از پوست سر میباشند. سفید، مسطح، و به آسانی جدا شونده هستند. بیشتر کسانی که به این نوع شوره دچار میشوند موهای خشکی دارند. در بیشتر موارد سبب خارش آزار دهندهای میشوند و خاراندن آن، روند افزایش و تکثیرشان را تندتر میکند. همچنین خارش آنها سبب ملتهب شدن پوست سر و تلاش بیشتر پوست برای نوسازی و در نتیجه افزایش شوره میشود.
شورهٔ چرب
ذرات کوچکتر، گرد تر و کمی زرد رنگ هستند. به صورت ذرات چربی به پوست سر چسبیده و جدا کردن آنها سختتر و باعث زخمشدن میشود. سبب احساس خارش زیادی میشوند و اغلب نشانی از ریزش مو میباشند و با توجه به این نکته از خارش سر در شوره چرب باید اکیداً پرهیز شود.
درمان شوره سر
در درمان شوره سر علاوه بر راهحلهای دارویی و استفاده از شامپوهای ویژه ضد شوره (Anti Dandruff) مانند پیریتیون زینک و سلنیوم سولفاید و کتوکنازول میتوان از روشهای مراقبت پوست نیز استفاده نمود.
– پرهیز از خارش پوست سر
– ماساژ پوست سر و استفاده از فشار پخش شدهٔ دوش آب در هنگام شستشو
– استفاده از آب با گرمای مناسب برای شستشوی سر
– خشک کردن موی سر بدون استفاده از خشک کن و در صورت استفاده با دمای پائین
– بهداشت سر و عوض کردن دائم روکش بالش خواب
– عدم استعمال دخانیات در صورت امکان
– استفاده از شامپوی ملایم و مناسب با توجه به پوست سر (از نظر خشکی یا چرب بودن)
– درمانهای سنّتی
درمان های خانگی برای رفع شوره سر
رفع شوره با جوش شیرین:
برای رفع شوره سر باید یک قاشق غذاخوری جوششیرین را با یک فنجان آب مخلوط کنید و موهایتان را با این محلول شستشو دهید. همچنین میتوانید پس از مرطوب کردن مو، مقداری جوششیرین به موهایتان بزنید سپس موهای خود را با آب بشویید. ممکن است در روزهای نخست استفاده از جوششیرین موها خشک شوند، اما پس از چند هفته، پوست سر شروع به تولید روغن طبیعی میکند.
ماست:
ماست، نه تنها ماده بسیار خوبی برای مو و پوست سر شما است، بلکه یک راه عالی برای از بین بردن شوره سر نیز می باشد. ماست ساده را بردارید و آن را روی پوست خود بمالید.اجازه دهید 20 دقیقه بماند و سپس آن را بشویید ، حالا از کمی شامپو برای شستن پوست سر خود استفاده کنید.
روش دوم :ماست در کنار دنیایی از خواص برای برطرف کردن شوره سر هم درمانی عالی قلمداد می شود. راه و زمان درست اینطور است که ماست را با نوک انگشتانتان به کف سر مالیده و بعد از 10-15 دقیقه به خوبی آبکشی کنید و بعد از آن موهایتان را طبق روال طبیعی استحمام بشویید.
روغن زیتون:
روغن زیتون گرم برای جلوگیری از شوره سر بسیار مفید است. به مرطوب کردن پوست سر کمک و رشد موی سالم را تسهیل می کند. راهنمای ذکر شده در زیر را دنبال کنید:
کمی روغن زیتون را بردارید و آن را روی حرارت غیر مستقیم گرم کنید. روغن زیتون گرم را با نوک انگشتان خود به پوست سر ماساژ دهید و پنج دقیقه با حرکات دایره ای آن را مالش دهید. سپس موهای خود را در یک حوله بپوشانید و به مدت 30 دقیقه یا یک شب صبر کنید. پس از آن موهای خود را با آب بشویید. این درمان را روزانه حدود 7 روز تکرار کنید.
سرکه سیب:
سرکه سیب و آب گرم را به طور مساوی مخلوط کنید. سپس آن را روی موهای خشک خود ریخته و ماساژ دهید. توجه داشته باشید که این محلول پوست سر شما را به طور کامل بپوشاند. پس از چند دقیقه موی خود را با آب شستشو دهید. این کار را هفته ای دو بار تکرار کنید.
اسیدیته سرکه سیب میزان PH پوست سر را تغییر می دهد در نتیجه رشد قارچ سر سخت می شود.
آب لیمو :
وقتی به حمام میروید و شست و شوی سر خود را کامل میکنید در مرحله نهایی یک قاشق آب لیمو را بر کف سر خود بمالید ، تکرار این کار وجود شوره را درمان میکند .
آسپرین:
آسپرین حاوی یک مادهای تحت عنوان اسید سالیسیلیک است که در بسیاری از شامپوها از آن برای مهار کردن شوره سر استفاده میکنند. پیشنهاد میشود برای کنترل شوره سر، هر دو پودر آسپرین و شامپو را با یکدیگر ترکیب کرده و روی سر خود ماساژ دهید، توجه داشته باشید این شامپوی آغشته به پودر آسپرین میبایست به مدت ۲ دقیقه روی پوست سر شما باقی بماند.
سیر:
سیر، این میوه شگفت انگیز که حکیم و طبیب بزرگ ایران زمین ابوعلی سینا نیز سالیان پیش از آن برای درمان ریزش مو و مستحکمتر کردن ریشههای مو تجویز کرده بود میتواند تا حدود زیادی به برطرف کردن شوره سر شما کمک کننده باشید. سیر با خواص ضد قارچی که دارد برای از بین بردن باکتری که باعث شوره سر هستند بسیار موثر است.
شنبلیله:
شنبلیله را یک صبح تا شب در آب خیس کرده سپس آن را که بصورت خمیری در امده به سر بمالید .
آلوئه ورا:
آلوئه ورا، به دلیل داشتن خاصیت خنک کنندگی خارش پوست سر شمار را کاهش می دهد .
با استفاده از سیر می توانید شوره پوست سر خود را درمان کنید برای رفع بوی بد آن را با عسل مخلوط کنید.سیر خاصیت ضد قارچی دارد.
روغن نارگیل:
روغن نارگیل برای مرطوب کردن پوسته خشک سر بسیار مفید است. این رطوبت باعث کاهش شوره سر می شود. پس سه قاشق چایخوری روغن نارگیل را به پوست سرتان بمالید و بگذارید برای حداقل یک ساعت بماند. سپس موهای خود را با یک شامپوی مناسب و آب بشویید.
درمان طبی شوره سر:
برای رفع شوره مختصر سر میتوانید از شامپوهای طبی ضدشوره از جمله سلنیوم سولفید، کتوکونازول، پیریتنیوم زینک (پریتیون روی) و انواع شامپوهای پلیتار و شامپوهای آنتی سپتیک مانند شامپو ستاولون و نیز لوسیونهای نرمکننده پوست استفاده کنید.